Rehberlik

Bilgisayar / İnternet Bağımlılığı

Bilgisayar ve internet hayatımıza büyük kolaylıklar getirmiştir. Fakat hayatımıza kattığı kolaylıklar yanında zorluklar da eklemektedir. Bazı öğrencilerimiz bilgisayar kullanımı ile ilgili olarak kötü alışkanlıklar geliştirebiliyorlar ve bu durum hayatlarında önemli problemlere sebep oluyor. Bu tür davranış şekilleri ve olumsuz sonuçları "bağlanma bozuklukları" adı verilen davranışlara çok benzediği için bilgisayar/internet bağımlılığı terimi kullanılmaktadır.

Aşağıda bu durumda yaşanabilecek zorluklardan bahsedilmektedir. Çocuğunuzun;

• Bilgisayar/internet başında geçirdiğim zaman giderek artıyor mu?
• Bilgisayar/internet kullanmayı bırakmaya veya azaltmaya çalıştığında kendini kaygılı hissediyor mu?
• Arkadaşlık ilişkileri, okul sorumlulukları, sağlığı bilgisayar/internet kullanımından dolayı olumsuz etkileniyor mu?
• Gerekli veya ihtiyacı olmayan konuları araştırmak için internette çok zaman harcıyor  mu?
• Bilgisayarda/internette oyun oynarken veya chat yaparken zamanın nasıl geçtiğinin farkında bile olmuyor mu?
• Bilgisayar/internet kullanımı yüzünden uykusuz kaldığı ve günlük sorumluluklarını aksattığı oluyor mu?
• Bilgisayar/internet kullanmayı daha once bırakmayı ya da azaltmayı denedi ama başaramadı mı?
• Yakın çevresindeki insanlardan bilgisayar/internet başında geçirdiği zaman konusunda olumsuz eleştiriler alıyor mu?
• Eğer hayatında bilgisayar/internet olmasa hayatın sıkıcı, zevksiz ve boş olduğunu mu düşünüyor?
• Bilgisayar/internette iken onu meşgul eden kişilere her kim olursa olsun sinirli davranıyor  mu?

Bunun dışında bilgisayar/internet bağımlılığı ile ilgili fiziksel belirtiler şunlardır;

• Karpal Tünel Sendromu (El bileğinde görülen uyuşma, ağrı, his kaybı ve elde kuvver kaybı ile karakterize bir rahatsızlık)
• Gözlerde kuruluk
• Migren ağrıları
• Sırt ağrıları
• Öğün atlama gibi beslenme düzensizlikleri
• Kişisel hijyeni sağlamada yetersizlik
• Uyku bozuklukları, uyku düzeninde değişiklikler.Bu cümlelerden size çocuğunuzla ilgili ya da kendi yaşantınızdan durumları hatırlatanlar olabilir. Eğer öyleyse; aşağıdaki önerilerimizi uygulayın. Bu sizin hem sorunu daha net görmenizi sağlayacak hem de çözüm için yol gösterecektir.

Neler Yapabilirim?

• Bir hafta boyunca bilgisayar/internet kullanımınızı gün gün not edin. Hergün kaç saat kullanıyorsunuz? Neler yapıyorsunuz? (internette sörf, chat, oyun, sosyal medya v.s.)
• Bilgisayar/internet kullanımı dışında neler yapabileceğinizi düşünün ve bunları da not edin. (spor, müzik, kulüp faaliyetleri v.s.)
• Bunları yapmak yerine neden bilgisayar/internet kullanmayı tercih ettiğinizi düşünün.
• Spor, müzik, kulüp faaliyetleri ile aşamalı olarak bilgisayar/internet kullanımını yer değiştirin.
• Bilgisayar/internet kullanımını bırakmak/azaltmak için ailenizden, arkadaşlarınızdan destek alın.
• Bilgisayar/internet başında geçirdiğiniz süreyi önceden planlayarak kaliteli zaman uygulamasını hayata geçirmeyi deneyin.

• En az çocuğunuzu koruyacak kadar İnternet kullanmayı öğrenin.
• İnternet kullanımında yasaklayıcı değil, zaman açısından sınırlayıcı olun.
•  İnternet sebebiyle sorumluluklarını yerine getirmemesine fırsat vermeyin.
• Müstehcen yayın ya da şiddet içeren internet sitelerine tesadüfen ve kolaylıkla girmesini engellemek için filtre programları kullanın
• Kimliği belirsiz ve tehlikeli kişilerce kandırılma ya da taciz edilme ihtimali tüm yaşantılarını etkileyecek ve kalıcı izler bırakacak sonuçlar doğurabilmektedir.

SORUNLA KARŞILAŞIRSANIZ ÇOCUĞUNUZA NASIL DAVRANMALISINIZ ?

*Rahatsız edici bir durum varsa genelde sorun var demektir.  *Size gelebileceklerini ve sorunu çözmek için elinizden geleni yapacağınızı bilmelerini sağlayın.  *Çocuklarınızı, rahatsız edici durumları gizlememeleri veya sorun yokmuş gibi davranmamaları ve anlatmaları konusunda teşvik edin.  *Onları cezalandırmayacağınızı veya oyun izinlerini kaldırmayacağınızı anlamalarını sağlayın. * Birisi kişisel bilgi istiyorsa veya rahatsız edici materyaller gönderiyorsa iletişimlerini kesmelerini sağlayın.

Uygunsuz içeriğe ya da suç unsuru içeren intihara yönlendirme, müstehcenlik, fuhuş, çocukların cinsel istismarı ya da uyuşturucu kullanmasını teşvik eden internet yayınlarına yönelik ihbarlarınızı Telekominikasyon İletişim Başkanlığı ihbar@ihbarweb.org.tr adresine gönderin, 0312 582 82 82 nolu telefona bildirin ya da http://www.ihbarweb.org.tr/ adresindeki ilgili alanlarda form doldurun. *Acilen bulunduğunuz ilçenin savcılığına başvurun.

Fiziksel tehditler, taciz, kötü niyetle yüzyüze görüşme veya suistimalleri acilen 155'e bildirin. *Uygun olmayan içerikler veya davranışları internet servis sağlayıcısına, cep telefonu şirketine veya web hizmetine bildirin.  *Kimlik çalınması ya da dolandırılma söz konusuysa ihbar.bilisim@iem.gov.tr adresine mail atın, ya da Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı Bilişim Suçları ve Sistemleri Şube Müdürlüğü'ne başvurun.

• ÇOCUĞUNUZUN BİLMESİ GEREKENLER NELERDİR?   Hayatın sadece İnternetten ibaret olmadığını, İnternetin gerçek hayattan çok farklı olduğunu ,İnternet üzerinden gelen cazip, fakat aldatıcı teklifleri reddetmeyi, Hoşlanmadıkları bir durumu sizinle paylaşmaları gerektiğini, İnternette tanımadıkları kişilerden gelen arkadaşlık tekliflerine hayır demeyi  bilmelidir.
• §DAVRANIŞLARI KAZANDIRMAK İÇİN ÖNCE ÖRNEK OLUN!  Çocuğunuzun en iyi ve en güvenilir arkadaşı siz olun.İnternet dışında aile içi aktiviteler düzenleyin. Belirlediğiniz İnternet kullanım zamanına siz de riayet edin. Çocuklarınızla aranızda aile sözleşmesi imzalayın ve uygulayın. İnternet kuralları belirleyin ve bunlara önce siz uyun.
• §SOSYAL AĞLARA DİKKAT!  Arkadaşı olarak kimlerle arkadaşlık ettiğini aralıklarla kontrol edin. Tanımadıkları kişileri arkadaş listelerine eklememelerini söyleyin.  Tam isim, adres, telefon, okul, özel fotoğraflarını paylaşmamasını söyleyin. . Profillerindeki gizlilik ayarlarını yapmasını sağlayın.  Çocuğunuz bu sitelere (örn. facebook) üye ise, sizde üye olup onun arkadaşı olun. Profillerindeki gizlilik ayarlarını kapalı konuma getirin.
• §CİNSEL İSTİSMARIN SUÇU NE KADARDIR?  Eğer çocuk istismarı açıklarsa, soğukkanlılığınızı korumanız son derece önemlidir, onu dikkatli dinleyin, ASLA çocuğu bundan dolayı suçlamayın. Kendisine teşekkür edin ve kendisine desteğinizin tam olduğuna dair çocuğa güven verin. Derhal 155'i  aramayı unutmayın. Cinsel tacizin posta, elektronik posta, internet ortamlarında teşhir suretiyle veya cep telefonu mesajları yoluyla işlenmesi durumunda verilecek cezalar, 3 yıl hapis cezası ile karşılık bulur. TCK103.:Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır cezası ile cezalandırılacaktır

Anne Baba nelere dikkat etmeli?

• Çocuğunuz uygun bir yaşa gelinceye kadar evdeki bilgisayarı ortak kullanılan bir odaya yerleştirin. Bu sayede çocuğunuz bilgisayarı kullanırken neler yaptığını rahatça kontrol edebilirsiniz.

• İnternet ve sosyal ağları kullanması için belirli zaman aralıkları koyun. Haftada birkaç defa, Her gün 1 saat gibi zaman aralıkları belirleyerek çocuğunuzun interneti sizden habersiz kullanmasının önüne geçin.

• Bilgisayarınızdaki işletim sistemi, programlar ve güvenlik yazılımlarının güncellenmiş olduğundan emin olun. Bu sayede zararlı yazılım bulaşması ihtimalini en aza indirmiş olursunuz.

• Çocuğunuzun ziyaret edebileceği web siteleri ile ilgili onunla uzlaşın. Çocuğunuzun ziyaret ettiği web sitelerini yaşına uygun olup olmadığına göre ayrıştırın. Ziyaret etmemesi gereken sitelere girmemesi için onu ikna edin. Zararlı içerikleri engellemek için internet sitelerini filtreleyen bir yazılım kullanın.

• Çocuğunuz bilgisayar başından kalktıktan sonra internet tarayıcısının geçmiş kısmından ziyaret ettiği web sitelerine bakın. Bu sayede yaşına uygun olmayan bir içeriğe maruz kalıp kalmadığını inceleyin.

• Çocuğunuzun bilgisayar ya da mobil cihazlarda oynadığı oyunları öğrenin. Gerekirse onunla birlikte bu oyunları oynayın. İçeriklerinin uygun olup olmadığına bakın. Ayrıca çevrimiçi oyunlarda çocuğunuzun diğer oyuncular tarafından nasıl bir muameleye maruz kaldığını gözlemleyin.

• Eğer çocuğunuzu internet üzerinden attığı mesajlar ve e-postalarla rahatsız eden birisi varsa bu kişiyi engelleyerek çocuğunuzu rahatsız etmesini önleyin. Eğer engellemek mümkün değilse yasal yollara başvurun.

• Çocuklara mobil cihazlarını nasıl güvenli bir şekilde kullanacaklarını öğretin. Trend Micro verilerine göre 12 ile 17 yaşları arasındaki çocukların yüzde 75´inin cep telefonu var. Mobil uygulamaların kullanıcı izinlerini kontrol ederek ve mobil veri güvenliği yazılımı kullanarak veri sızıntısı olmasına engel olun. Bunun yanında örneğin Temple Run, Candy Crush gibi popüler mobil oyun ve uygulamaların taklitlerine karşı dikkatli olun.